Monitorowanie i doskonalenie procesu kształcenia / Wydział Ekonomii UwB

Monitorowanie i doskonalenie procesu kształcenia

Odbywa się w oparciu o analizę i ocenę programów studiów oraz ich realizacji odpowiednio do specyfiki kształcenia. Dotyczy:

Zgodności koncepcji kształcenia ze strategią Uczelni i WEiF.

Adekwatności programów studiów do zakładanych efektów uczenia się.

Zgodności programu studiów (w tym form prowadzonych zajęć) z zakresem wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych niezbędnych do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się oraz dostosowania programu do specyfiki profilu i formy studiów.

Prawidłowości stosowania punktów ECTS.

Zgodności treści programowych zajęć zawartych w sylabusach z programem studiów.

Sposobu weryfikacji zakładanych efektów uczenia się w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych na każdym etapie kształcenia (np. adekwatności zakresu wymagań i form oceniania wobec zakładanych efektów uczenia się) oraz dostępu studentów (doktorantów) i uczestników studiów podyplomowych do informacji na temat stosowanych zasad oceniania.

Systemu weryfikacji końcowych efektów uczenia się,

Realizacji programu praktyk studenckich w odniesieniu do zakładanych efektów uczenia się.

Celem podejmowanych działań w tym obszarze jest zapewnienie jednolitego sposobu projektowania, zatwierdzania, modyfikacji, monitorowania i okresowego przeglądu programów studiów oraz weryfikowania realizacji efektów uczenia się osiąganych przez studentów poszczególnych stopni studiów, doktorantów oraz słuchaczy studiów podyplomowych w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. Ponadto powszechnie dostępnego oraz przejrzystego systemu doskonalenia programów studiów w ramach prowadzonych kierunków studiów we wszystkich formach i rodzajach kształcenia w taki sposób, aby wyposażyć absolwentów w kompetencje właściwe dla potrzeb rynku pracy.

Działania odbywają się na w ramach następujących zasad i procedur:

Procedura 3. Projektowanie (przygotowanie), zatwierdzanie programów studiów

Zakres procedury	Uregulowanie, wsparcie oraz zapewnienie jakości i ciągłości procesu projektowania i zatwierdzania programów studiów.
Zasady postępowania	1. Przewodniczący Kierunkowego Zespołu Dydaktycznego przygotowuje wraz z Zespołem dokumenty dotyczące programu studiów: a. program studiów określa efekty uczenia się, o których mowa w Ustawie z dnia 22 grudnia 2015 roku o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji, z uwzględnieniem uniwersalnych charakterystyk pierwszego stopnia określonych w tej ustawie oraz charakterystyk drugiego stopnia określonych w przepisach na podstawie art. 7 ust. 3 tej ustawy oraz opis procesu prowadzącego do uzyskania efektów uczenia się, b. efekty uczenia się w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych określa się dla klasyfikacji: na poziomie 6 Polskiej Ramy Kwalifikacyjnej – w przypadku studiów pierwszego stopnia; na poziomie 7 Polskiej Ramy Kwalifikacji – w przypadku studiów drugiego stopnia. 2. Przy opracowywaniu programu studiów uwzględnia się wnioski z analizy zgodności efektów uczenia się z potrzebami rynku pracy oraz wnioski z analizy wyników monitoringu, o którym mowa w art. 352 ust. 1 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. 3. Przewodniczący Zespołu przedstawia przygotowane dokumenty wraz z uzasadnieniem celowości uruchomienia kierunku studiów do konsultacji i zaopiniowania Radzie Konsultacyjnej WEiF oraz Radzie Samorządu Studenckiego. 4. Dziekan przedstawia Radzie Wydziału projekt programu studiów wraz z pisemną opinią Rady Samorządu Studenckiego oraz Rady Konsultacyjnej WEiF. 5. Rada Wydziału opiniuje projekt programu studiów na danym kierunku studiów. 6. Projekt programu studiów składany jest do Działu Dydaktyki na 30 dni przed posiedzeniem Senatu, na którym program będzie ustalany. 7. Program studiów ustalany jest przez Senat na 7 miesięcy przed rozpoczęciem cyklu kształcenia, dla którego program ten będzie obowiązywał. 8.Dziekan niezwłocznie po ustaleniu przez Senat, umieszcza program studiów na stronie internetowej Wydziału.
Podmiot wykonujący zadanie	Kierunkowy Zespół Dydaktyczny Rada Konsultacyjna WEiF Rada Samorządu Studentów
Podmiot monitorujący	Dziekan WEiF Prodziekan ds. Studentów
Dokumenty związane z realizacją zadania	Dokumentacja zawierająca program studiów. Opinia Rady Konsultacyjnej WEiF Opinia Rady Samorządu Studenckiego Opinia Rady Wydziału Uchwała Senatu

Procedura 4. Monitorowanie programów studiów i dokonywanie w nich zmian

Zakres procedury	Uregulowanie, wsparcie oraz zapewnienie jakości i ciągłości procesu oceny i doskonalenia programów studiów.
Zasady postępowania	1. Kierunkowy Zespół Dydaktyczny doskonali programy studiów na danym kierunku w oparciu o: a. wnioski wynikające ze sprawozdań Wydziałowego Zespołu ds. Jakości Kształcenia (w tym: z analizy badań ankietowych studentów i absolwentów, monitoringu losów absolwentów, opinii pracodawców), b. zalecenia PKA, c. propozycji zgłaszanych przez Wydziałową Radę Konsultacyjną, d. propozycji zgłaszanych przez Kierowników Katedr, e. przepisy prawne regulujące te kwestie (zmiana przepisów). 2. W programach studiów utworzonych na podstawie pozwolenia zmiany mogą być dokonywane z początkiem nowego cyklu kształcenia, łącznie do 30% ogólnej liczby efektów uczenia się określonych w programie studiów aktualnym na dzień wydania tego pozwolenia. 3. Przewodniczący Kierunkowego Zespołu Dydaktycznego przedstawia zmodyfikowany program studiów wraz z uzasadnieniem celowości jego dokonania do konsultacji a następnie zaopiniowania Radzie Konsultacyjnej WEiF oraz Radzie Samorządu Studentów. 4. Dziekan przedstawia Radzie Wydziału projekt modyfikacji programu studiów, po uprzednim uzyskaniu pisemnych opinii od : Rady Samorządu Studenckiego, Radzie Konsultacyjnej WEiF. 5. Rada Wydziału opiniuje projekt programu studiów. 6. Projekt programu studiów składany jest do Działu Dydaktyki na 30 dni przed posiedzeniem Senatu, na którym program będzie ustalany. 7. Program studiów ustalany jest przez Senat na 7 miesięcy przed rozpoczęciem cyklu kształcenia, dla którego program ten będzie obowiązywał. 8. Dziekan niezwłocznie po ustaleniu przez Senat, umieszcza program studiów na stronie internetowej Wydziału.
Podmiot wykonujący zadanie	Kierunkowy Zespół Dydaktyczny Rada Konsultacyjna WEiF Rada Samorządu Studentów
Podmiot monitorujący	Dziekan WEiF Prodziekan ds. Studentów
Dokumenty związane z realizacją zadania	Dokumentacja zawierająca program studiów. Opinia Rady Konsultacyjnej WEiF Opinia Rady Samorządu Studenckiego Opinia Rady Wydziału Uchwała Senatu

Weryfikacja, wnioskowanie i wdrażanie efektów uczenia się na Wydziale Ekonomii i Finansów jest procesem kilkustopniowym i składa się z działań podejmowanych przez poszczególne gremia tworzące Wydziałowy System Zapewnienia JK. W procesie tworzenia, ewaluacji i udoskonalania efektów uczenia się, a tym samym programów studiów stosuje się matryce efektów uczenia się, analizę wyników osiąganych przez studentów, metody weryfikacji efektów uczenia się. W działaniach tych biorą udział interesariusze wewnętrzni i zewnętrzni. Weryfikacja efektów uczenia się przeprowadzana jest również w oparciu o opinie absolwentów, którzy ukończyli studia na Wydziale i rozpoczęli pracę zawodową, dzięki temu mogą dzielić się swoimi doświadczeniami wskazując na efekty, których osiągnięcie ma największe znaczenie dla dalszego ich rozwoju zawodowego.

Doskonalenie procesu kształcenia na poszczególnych kierunkach dokonywane jest okresowo poprzez przeglądy programów studiów pod kątem realizacji założonych efektów uczenia się oraz sposobów ich weryfikacji. Oceny te są podstawą aktualizacji sylabusów, dokonywanej przez koordynatorów poszczególnych przedmiotów. Sylabusy są dostępne dla studentów w systemie USOSweb. Student może zapoznać się z opisem i oceną efektów uczenia się z uwzględnieniem wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych. Świadomy jest również wstępnych wymagań do przedmiotu, treści kształcenia oraz form i kryteriów weryfikacji wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. Wszystkie przedmioty przewidziane w programie studiów posiadają przypisane punkty ECTS. Informacje o punktach ECTS zawarte są w sylabusach przedmiotu. Odzwierciedlają one nakład pracy studenta, który związany jest z uzyskaniem założonych dla danego przedmiotu efektów uczenia się.

Działania w tym zakresie odbywają się na w ramach następujących zasad i procedur:

Procedura 5. Monitorowanie efektów uczenia się

Zakres procedury	Uregulowanie, wsparcie oraz zapewnienie jakości i ciągłości procesu monitorowania zakładanych efektów uczenia się
Zasady postępowania	1. Przed rozpoczęciem semestru na zebraniach Zakładów omawiane są proponowane zmiany w sylabusach z uwzględnieniem wyników hospitacji zajęć, wyników ankiet studentów i potrzeb zgłaszanych przez pracowników prowadzących przedmioty. 2. Najpóźniej 14 dni przed rozpoczęciem zajęć koordynator przedmiotu może wprowadzić zmiany w sylabusie przedmiotu w zakresie zasad zaliczania i systemu oceniania, treści przedmiotu, uzupełnienia i aktualizacji literatury oraz przedmiotowych efektów uczenia się odniesionych do kierunkowych efektów uczenia się zawartych w matrycy. 3. Prowadzący nie później niż 14 dni przed rozpoczęciem zajęć, udostępnia sylabus zajęć w systemie. 4. Po zakończeniu semestr/roku akademickiego Kierownik Zakładu wraz z Koordynatorami przedmiotów dokonują oceny zrealizowanych zajęć weryfikując, czy: a. zostały zrealizowane cele przedmiotu, b. przyjęte metody i formy zaliczenia pozwoliły rzeczywiście ocenić osiągniecie przez studentów założonych efektów uczenia się, c. liczba punktów ECTS odpowiada rzeczywistemu nakładowi pracy studenta potrzebnemu do uzyskania założonych efektów uczenia się.
Podmiot wykonujący zadanie	Pracownicy badawczo-dydaktyczni i dydaktyczni WEiF Kierownicy Zakładów
Podmiot monitorujący	Prodziekan ds. Studenckich Wydziałowy Zespół ds. Jakości Kształcenia
Dokumenty związane z realizacją zadania	Sylabus przedmiotu

Dobór metod nauczania uzależniony jest od rodzaju prowadzonych zajęć oraz indywidualnego wyboru poszczególnych nauczycieli akademickich. Formy kształcenia złożone są z różnorodnych elementów równoważących proces kształcenia i należą do nich:

Wykłady, ćwiczenia, seminaria, lektoraty.

Prowadzenie kształcenia w grupach, jak i w toku indywidualnym.

Przygotowanie i wykorzystanie prezentacji zarówno przez wykładowców, jak również przez studentów.

Prowadzenie problemowych i ukierunkowanych dyskusji.

Analiza dokumentów źródłowych, książek i innych opracowań.

Realizacja zadań problemowych przy wykorzystaniu różnorodnych studiów przypadku (case study).

Połączenie powyższych form determinuje efektywne rozwijanie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych zawartych w kierunkowych efektach uczenia się. Studenci nabywają ponadto umiejętność przygotowywania prezentacji oraz wystąpień ustnych, koncentracji i prowadzenia notatek oraz zdobywania i analizowania pozyskiwanych informacji. Wykorzystanie studium przypadku pozwala również na wzmacnianie umiejętności analitycznych, zdolność pracy indywidulanej lub/i w grupie umożliwiającej niekonwencjonalne podejście do założonych zagadnień.

Studenci wykorzystują różne metody, m.in.:

Zapoznanie się z literaturą przedmiotu i innymi źródłami (np. statystyki i źródła internetowe).

Dyskusje w grupie.

Prezentowanie swoich przemyśleń i ewentualnych badań podczas zajęć, spotkań naukowych, debat i konferencji.

Założone przez prowadzących poszczególne przedmioty formy weryfikacji efektów uczenia się obejmują następujące metody i techniki kontroli:

Przygotowanie prezentacji, sprawozdań, raportów i innych form pisemnych.

Ustne i pisemne odpowiedzi na postawione zadania.

Prace pisemne (egzaminy, zaliczenia, kolokwia).

Wyniki pracy indywidualnej i grupowej (np. case study).

Czynny udział w zajęciach i inne sposoby szczegółowo określone w sylabusach.

Metody weryfikacji osiąganych efektów uczenia się służą przede wszystkim:

Sprawdzeniu, czy prowadzone zajęcia spełniają kryteria, założenia i cele programu.

Wzmacnianiu procesu uczenia się przez studentów.

Realizacji kierunkowych efektów kształcenia.

Istotne znaczenie w ramach systemu jakości ma: zapewnienie jasnych kryteriów trafnego oraz rzetelnego procesu oceniania w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych; dostęp do spójnych informacji oceniania; stałe monitorowanie procesów oceniania w celu ich udoskonalania.

Działania odbywają się w ramach następujących zasad i procedur:

Procedura 6. Przeprowadzanie egzaminów pisemnych i ustnych na WEiF

Zakres procedury	Zasady przeprowadzania egzaminów pisemnych i ustnych, które stanowią potwierdzenie osiągnięcia efektów uczenia się przewidzianych dla danego przedmiotu.
Zasady postępowania	1. Forma zaliczenia przedmiotu powinna być dostosowana do specyfiki przedmiotu, w tym do rodzaju zakładanych efektów uczenia się. 2. Osoba prowadzący zajęcia z danego przedmiotu powinna poinformować studentów (doktorantów), słuchaczy studiów podyplomowych na pierwszych zajęciach o zasadach zaliczenia przedmiotu, a także sposobie weryfikowania wszystkich efektów uczenia się określonych w sylabusie przedmiotu. 3. Egzamin może być przeprowadzony w formie pisemnej, ustnej lub mieszanej. 4. Warunkiem dopuszczenia studenta (doktoranta) do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń (w przypadku, przedmiotu, w ramach którego w planie studiów występują ćwiczenia i wykład). 5. W przypadku egzaminów/ zaliczeń ustnych nauczyciel akademicki lub inna osoba prowadząca zajęcia powinna udokumentować zestaw wszystkich pytań przewidzianych dla egzaminu ustnego. 6. Oceny z egzaminów/ zaliczeń przeprowadzanych w formie ustnej powinny być podczas egzaminu/zaliczenia odnotowane w protokole wydrukowanym z systemu USOS i podpisane przez nauczyciela akademickiego lub inną osobę prowadzącą zajęcia i egzaminowanego/zaliczającego, jako potwierdzenie zaakceptowania oceny. Tak sporządzony dokument powinien być przechowywany przez okres 1 roku po przeprowadzeniu egzaminu. 7. Oceny z zaliczenia zajęć warunkujące dopuszczenie do egzaminu z danego przedmiotu muszą być wprowadzone do systemu USOS przed terminem egzaminu (nie później jednak niż do terminu automatycznego zamknięcia protokołów). 8. Oceny z egzaminów oraz oceny z zaliczeń przedmiotów nie kończących się egzaminem powinny być wpisane w systemie USOS niezwłocznie po sprawdzeniu i ocenie prac (nie później jednak niż do terminu automatycznego zamknięcia protokołów, przewidzianego dla sesji egzaminacyjnej głównej lub poprawkowej – po przeprowadzeniu egzaminu / zaliczenia w formie pisemnej). 9. Student ma prawo do wglądu do ocenianej pracy egzaminacyjnej lub zaliczeniowej swojego autorstwa. Wgląd do pracy zapewnia studentowi nauczyciel akademicki oceniający pracę nie później niż w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia ocen. 10. W odniesieniu do słuchaczy studiów podyplomowych oceny z egzaminów/ zaliczeń przedmiotów powinny być wpisane do systemu USOS przed zakończeniem roku akademickiego. Forma zaliczenia przedmiotu określona jest w programie studiów podyplomowych.
Podmiot wykonujący zadanie	Pracownicy badawczo-dydaktyczni, pracownicy dydaktyczni i inne osoby prowadząca zajęcia
Podmiot monitorujący	Kierownik Zakładu Kierownik Studiów Doktoranckich Kierownik Studiów Podyplomowych
Dokumenty związane z realizacją zadania	Sylabusy przedmiotów Protokół egzaminacyjny/ zaliczeniowy

Procedura 7. Archiwizowanie prac potwierdzających uzyskanie efektów uczenia się

Zakres procedury	Zasady archiwizowania prac pisemnych, projektowych egzaminacyjnych, które stanowią potwierdzenie osiągnięcia efektów uczenia się przewidzianych dla danego przedmiotu.
Zasady postępowania	1. Wszystkie prace, tj. kolokwia, egzaminy, projekty, testy, prace zaliczeniowe itp. oraz inne materiały potwierdzające uzyskanie założonych efektów uczenia się archiwizowane są z użyciem dostępnych form, tj.: wydruk, plik elektroniczny, itp. 2. Dokumentacja dotycząca osiągania założonych efektów uczenia się (w tym: prace egzaminacyjne, kolokwia, referaty, projekty, prace domowe, listy obecności i aktywności studentów, itp.) a w przypadku egzaminów ustnych zestaw pytań oraz protokół z ocenami podpisany przez nauczyciela i egzaminowanego / zaliczającego, jako potwierdzenie przyjęcia oceny powinna być przechowywana przez prowadzącego zajęcia przez okres 1 roku po przeprowadzeniu egzaminu. (§ 5 ust. 8 i § 6 ust. 3 Zarządzenia nr 18 Rektora Uniwersytetu w Białymstoku z dnia 19 sierpnia 2011 r. w sprawie prowadzenia w Uniwersytecie w Białymstoku dokumentacji przebiegu studiów z wykorzystaniem Uniwersyteckiego Systemu Obsługi Studiów USOS). 3. W odniesieniu do studiów podyplomowych dokumenty potwierdzające weryfikację założonych efektów uczenia się przechowywane są przez okres 1 roku po zakończeniu edycji studiów w sekretariacie studiów podyplomowych. 4. Archiwizowana dokumentacja pisemna po zakończeniu okresu jej przechowywania powinna ulec zniszczeniu w sposób zgodny z zasadami postępowania określonymi w Ustawie z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych.
Podmiot wykonujący zadanie	Pracownicy badawczo-dydaktyczni, pracownicy i inne osoby prowadząca zajęcia
Podmiot monitorujący	Kierownik Zakładu, Kierownik Studiów Doktoranckich, Kierownik Studiów Podyplomowych
Dokumenty związane z realizacją zadania	Dokumenty potwierdzające weryfikację zakładanych efektów uczenia się